مگ سلیگ، روان کاو و نویسنده کتابِ مشهور 37 راز تغییر موفق : با پول می توانید شادی بخرید اما مشروط به شرایطی.

با خرید یک چیز تازه خوشحال تر می شوید؟ از نظر شما، حس خریدن «یک شیء» با حس پول خرج کردن برای کسب «تجربه» متفاوت است؟ محققان بین خریدن وسایل (گوشواره، گوشی تلفن و ماشین جدید) و خریدن «تجربیات زندگی» (شام بیرون از خانه، تماشای تئاتر و رفتن به کلاس موسیقی) تفاوت قائل شده و هر دو را بررسی کرده اند. نتیجه مطالعات مختلف نشان داده است که بیشتر افراد با خرید اشیا به شادی های موقتی دست می یابند اما اثر این شادی به سرعت از بین می رود. در مقابل، لذت کسب یک تجربه، شادی بیشتر و پایدارتری را در پی دارد. تحقیقات بسیاری این نتیجه را تایید می کنند. 

اما براساس سه تحقیق اخیر، که عادات خرید 675 نفر در آنها بررسی شد، مشخص شد که تقریبا یک سوم این افراد نه با خرید شیء و نه با کسب تجربه شاد نمی شوند. حتی احساس نزدیکی به دوستان و وابستگان به عنوان راهی برای به اشتراک گذاشتن این تجارب جدید نقشی در بیشتر شدن شادی آنها نداشت.

چه چیز این اقلیت تیره بخت را از شاد بودن باز می دارد؟ دلایل زیادی وجود دارد که شاید موجب ناشادبودن مزمن می شود: افسردگی، اضطراب، و نگرانی از آینده. شما هم می توانید به این فهرست بیفزایید. (اگر من بودم، نداشتن پس انداز را هم به آن اضافه می کردم.) محققان موفق شده اند عامل ظریفی را که به طور اخص مربوط به مشکل خرید شادی است، شناسایی کنند.

کلید خرید شادی

محققان دریافته اند که گروه ناراضی همان «خریداران کالا» هستند؛ افرادی که ترجیح می دهند بیشتر جنس بخرند تا تجربه کسب کنند. آنها حس می کنند هنگام خرید تجربه هویت اصلی خود را آشکار نمی کنند. اما از آن سو شادی ناشی از خرید «شیء» هم عمر کوتاهی دارد. نتیجه آنکه از هر دو نوع این خریدها شادی اندکی نصیب خریدار می شود.

کلید شادبودن هنگام خرید این است که با چیزی که می خریم ابراز هویت کنیم. خریدن جنس خاص بیانگر شخصیت و ارزش های شماست؟ اگر چنین است، احتمالا بیشتر شاد خواهید بود. به بیان دیگر، برای شاد بودن «خودت را بشناس». سپس براساس این آگاهی عمل کن.

در برخی موارد، این بینش در کلام ساده تر از عمل است. ژیا وی ژانگ، مدیر این تحقیق، اشاره می کند که برخی افراد احتمالا به سراغ خرید تجربه می روند تا مثلا خود را بیشتر با فرد دیگر یا جمع هماهنگ کنند، نه اینکه هویت خود را ابراز کنند. اگر حس تعلق و وابستگی از اولویت های اصلی شماست، این کار می تواند تصمیم خوبی باشد. اما بر اثر این تعلق و وابستگی به دیگران گاهی خیلی زود تسلیم فشارهای اجتماعی می شویم و به قید و بندهای اجتماعی بیش از هر چیز دیگری ارج می نهیم و مدام ضمیر «ما» را نزد خود تکرا می کنیم. از آنجا که ما موجوداتی اجتماعی هستیم و به یکدیگر نیاز داریم، داشتن رابطه مناسب با دوستان و افراد خانواده از ابزارهای ارزشمند بقاست. اما گفتن «من» هم که بیانگر خود ژرف تر و حقیقی تر ماست برای ثبات روانی ما مهم است.

سه راه برای شناختن احساس خود

اگر نتایج این مطالعه در مورد شما نیز صدق می کند، حتما از خود می پرسید چطور می توان شروع به خرید و اتخاذ تصمیماتی کرد که خود واقعی را تحقق بخشد و بروز دهد. پیشنهاد می کنیم این سه سوال را از خود بپرسید:

1- قبل از هر خرید یا گرفتن هر تصمیمی صبر کنید و از خود بپرسید: تصمیماتی از این دست در گذشته مرا خوشحال کرده است؟

2- از خود بپرسیدک من چه جور آدمی هستم؟ واقعا چه چیز برای من مهم است؟ آدمی مثل من در این موقعیت دوست دارد چکار کند؟

3- و بالاخره از خود بپرسید: دوست دارم چه جور آدمی شوم؟ چه جور تصمیماتی سبب شادی من در زندگی آتی ام خواهدشد؟

مطالعات نشان می دهد افرادی که آموخته اند «خودِ آتی» شان را بشناسند، قادرند تصمیماتی بگیرند که برایشان بهتر است. مثلا پس انداز برای بازنشستگی و یا در پیش گرفتن رفتارهای سالم.

این سه سوال، گذشته و حال و آینده شما را با هم در بر می گیرد و کمک می کند که در بیان ارزش ها و شخصیت تان موفق تر باشید. به مرور احساس پررنگ تری از خود فعلی و خود ایده آلتان خواهیدداشت.

یکی از دوستانم می گفت: «شاید یعنی اینکه بتوانم کسی را که هستم، ابراز و متجلی کنم.» بینش او در این تحقیقات ثابت شد. برای داشتن قدرت خرید واقعی، خودِ واقعی تان باشید.